چالش مهاجرت برای من هنگامی که من در دهه ی ۱۹۹۰ در بیست سالگی، برای اولین بار سفر به کشورهای خارجی رفتم آغاز شد. مسافران در همه جا در مورد مجوزهای کاری، اخذ جاب آفر و چگونگی پیدا کردن یک شغل کوتاه مدت برای تکمیل بودجه ی شخصی خود صحبت می کردند تا بتوانند تا آنجا که ممکن است، در کشور مقصد بمانند.

یک تجربه

بعداً در مالزی تقریباً هر ایرانی که با او ملاقات می کردم، به دنبال راهی بود تا مجوز کار یا اقامت بلند مدت بگیرد و یا یک شغل با درآمد ارزی از ایران پیدا کند. با افرادی آشنا شدم که همه خانه و مزرعه و باغ های خود را با هدف کسب درآمد و زندگی در اروپا، کانادا امریکا و استرالیا به دلار تبدیل می کردند و به تنهایی یا با خانواده راهی دیار غربت میشدند. البته در بدو ورود هیچ کس مجوز کار ندارد. من خوش شانس بودم که خدمات توریستی رونق داشت و من در این حوزه تحصیل کرده بودم و تجربه داشتم. موج مهاجرت ایرانیان به خارج که چشم خود را به روی فرصت های داخلی بسته بودند و در سودای زندگی بهتر یا آزادی بیشتر دل به دریا که نه، دل به اقیانوس میزدند.

چرا دانستن این مطالب مهم است؟

در اینجا به آنچه شما به دانستن و انجام آن برای موفقیت در تهیه‌ی مجوز کار یا راه اندازی کسب و کار در عرصه بین‌المللی دارید نیز اشاره می‌کنم. تلاش میکنم شما را درمورد آنچه این مجوزها می‌توانند انجام دهند و همچنین چگونگی آماده‌سازی برای کار و فعالیت در کشورهای مورد نظر، آگاه کنم.

مهاجرت برای استخدام یا کاریابی برای مهاجرت؟

امروز، کار در خارج از کشور، چه کوتاه مدت و چه طولانی مدت، هم آسان و هم سخت شده است. جهانی شدن روزافزون و تحرک جهانی، دولت ها را مجبور کرده است تا توافق های متقابلی برای تنظیم مبادله ی کارگران امضا کنند. به عنوان مثال، در حال حاضر، راه‌هایی برای کار قانونی به عنوان یک کارگر فصلی کشاورزی در برخی از کشورها ایجاد شده است.

تعدادی از کشورها، گزینه های تعطیلات کاری در اختیار جوانان قرار می دهند.  آن ها می توانند به مدت سه ماه تا یک سال به کار کوتاه مدت بپردازند. از طرف دیگر، مشاغل پردرآمد، نسبت به حضور افراد خارجی، محافظانه کارانه تر عمل می کنند. بنابراین، کار برای خارجی ها، بدون طی شدن روند استخدام و آموزش و کوچینگ دشوارتر شده است.

پیشنهاد شغلی (جاب آفر)

گاهی شما از طرف یک شرکتی معتبر پیشنهاد شغلی دارید ولی آگهی استخدام باید حداقل به مدت یکماه و در برخی موارد سه ماه توسط وزارت کار یا اداره توسعه مهارت آن کشور منتشر شود.  اگر فرد مناسبی برای آن شغل پیدا نشد از اتباع خارجی دعوت می شود تا برای کار در آن پست شغلی به آن کشور درخواست اقامت یا مهاجرت بدهند.

روندهای اخیر در بین برخی از دولت ها، به دلیل هجوم مهاجران، منجر به تجدید نظر در سیاست های حمایتی شده که این بر خلاف روند جهانی سازی است. ولی برخی از دولت ها می خواهند برای بقای سیاسی خود، شهروندان خود را در اولویت کاری قرار دهند. شاید این از منظر من و شما این کار مستلزم اتخاذ سیاست های پوپولیستی باشد.

ویزای مجوز کار چیست؟

بسیاری از کشورها، از جمله کانادا، ایالات متحده و اتحادیه اروپا قوانین خاصی دارند که میزان مهاجرت بیگانگان را تنظیم می کند. در برخی کشورها، یک مجوز کار توسط کارفرما تهیه می‌شود و به شما این امکان را می‌دهد که در کشور مقصد زندگی کنید. در حالی که در سایر کشورها، باید برای اجازه ی اقامت، باید جداگانه درخواست بدهید. این مسأله ممکن است کمی گیج کننده به نظر برسد. چون هر کشوری شرایط خاص خود را برای اخذ مجوز دارد.

در این مطلب، چند ویژگی مهم را که در بین این مجوزها مشترک هستند، آورده ام:

۱-جاب آفر وابسته به یک پیشنهاد شغلی و یا قرارداد مشخص

اینکه یک نفر بتواند به سادگی مجوز کار در یک کشور را بگیرد، ویزا دریافت کند و بعد به دنبال شغل بگردد، دشوار است. مجوز کار در اغلب موارد برای شغل خاصی است که به فرد پیشنهاد می شود. برخی از سفارت ها برای صدور ویزای کاری به یک پیشنهاد شغلی کتبی از طرف یک شرکت اکتفا می کنند، در حالی که برخی دیگر، یک قرارداد کار معتبر که توسط شما و کارفرمای آینده شما امضا شده باشد، می خواهند.

بیشتر مجوزهای کاری توسط وزارت امور داخله یا پلیس مهاجرت کشور مربوطه صادر می شود. اما بسیاری از کشورها، جاب آفر به تأیید وزارت کار و یا دفتر اشتغال شهرداری هم نیاز دارند. آنها باید اطمینان حاصل کنند که هیچ فرد دیگری که ساکن کشور یا شهر مقصد باشد وجود ندارد که برای این شغل، از شما مناسب تر باشد.

در بسیاری از کشورها، وظیفه ی وزارت کار این است که بر روندی که شرکت‌ها در نظر گرفتن الزامات مورد نیاز برای جذب داوطلبان مشاغل محلی طی می کنند، نظارت کند. پس از انعقاد قرارداد کار و تأیید وزارت کار و یا اداره کار محلی، می توانید مراحل درخواست خود را در سفارت و یا کنسولگری کشور محل اقامت خود پیگیری کنید.

۲- جاب آفر آزاد

یکی از عناصری که در بین مجوزهای کاری منظم در سطح جهانی مشترک است، این واقعیت است که این مجوزها، برای یک کار خاص با یک کارفرمای خاص صادر می شوند. در بیشتر موارد، اگر شغل خود را از دست بدهید و یا مایل به تغییر شغل باشید، مجبورید مجدداً فرآیند درخواست مجوز کار را طی کنید. در این مسیر ممکن است جاب آفر برای یک شغل خاص از طرف یک کارفرما دریافت کنید یا اینکه بر اساس اعتماد متقابل بین شما و کارفرما یا موسسه کاریابی، برای شما جاب آفر آزاد تهیه می‌شود.

تعداد زیادی از کشورها، سهمیه های خاصی برای هر گروه مجوز کار ، مانند “متخصص ماهر” ، “کارگر فصلی” یا “محقق دانشگاهی” برای کشورهای مبدا و یا یک منطقه دارند. به عنوان مثال یک کشور ممکن است برای جذب مهندس کامپیوتر یا پزشک از ایران یک سقف عددی و یا درصد از نیاز تعیین کند. در صورتی که این سهمیه ها پر شوند، دیگر کاری برای توسط شما باقی نخواهد ماند. حتی اگر امتیازات بهتری را نسبت به رقبای پاکستانی، افغان یا حتی اروپایی داشته باشید. اگر برای گرفتن یک شغل اصرار دارید تنها راه‌حل شما در آن صورت، این خواهد بود که صبر کنید و سال بعد درخواست بدهید.

۳- ویزای کاری، با محدودیت زمانی

مجوزهای کاری، معمولاً محدودیت زمانی خاصی دارند. آن ها یا برای حداکثر زمان مجاز توسط قانون صادر می شوند و یا برای مدت زمان کار خاص شما می باشند. برای مثال، اگر برای ساخت خط لوله در برزیل استخدام شده باشید، مجوز کار شما تا پایان پروژه، اعتبار خواهد داشت. اگر مجوز کار دارای محدودیت زمانی قانونی، مثلا یک یا دو سال باشد، شما می توانید برای ادامه دادن در آن شغل و در یک موسسه دیگر درخواست بدهید. برنامه های تمدید مجوز کار، معمولاً بسیار ساده تر از مراحل اولیه درخواست و تأیید می باشند ولی در کشورهای مختلف متفاوت هستند.

مثلا شما با ویزای راه اندازی کسب و کار در آلمان بعد از یک سال می توانید مستقیما به کشور دیگری در اتحادیه اروپا مراجعه و درخواست اقامت موقت بدهید ولی با همان ویزای کار یا کارت اقامت موقت اروپا اگر بخواهید در یک شرکت در استرالیا استخدام شوید ممکن است مجبور شوید از سفارت استرالیا در تهران اقدام نمایید.

این چالش در مورد افرادی که اقامت توریستی ترکیه و یا اقامت با خرید ملک در امارات و گرجستان را دارند نیز وجود دارد. جابجایی در خارج از کشور، وابسته به برنامه های ویزای کار کوتاه مدت است که برای دسترسی به مجوزهای بلندمدت نیاز دارید.

ریسک ویزای کاری چیست؟

مجوزهای کار، استحقاق قانونی ندارند. آن ها، بنا به اختیار دولت صادر می شوند و در هر زمان قابل ابطال و تغییر می‌باشند. این بدان معنی است که داشتن یک مجوز، شما را به انجام کاری غیر از کار خود تا زمانی که این حق توسط دولت باطل شود، مجاز نمی‌کند. اگر شغل خود را از دست بدهید، مجوز خود را نیز از دست می‌دهید، احتمالاً مجبور خواهید شد تا کشور را نیز ترک کنید.

داشتن مجوز کار، به طور خودکار حق مزایای بیکاری، رفاه اجتماعی و یا مستمری را به شما نمی دهد. و اینکه ویزای طولانی مدت، اقامت دائم و یا تابعیت را برای شما تضمین نمی کند. هرچند دولت که تمدید مجوز کار برای یک کارمند خارجی که برای یک شرکت مفید بوده، از لحاظ اقتصادی، منطقی است؛ اما شما خود، حق تمدید خودکار کار را ندارید.

مراقب نرخ بیکاری باشید

اگر بیکاری در کشور میزبان شما به طرز چشمگیری در حال افزایش است، شما می توانید بعد از پایان مجوز اولیه ی کار خود، از آن کار بیرون بیابید؛ اما اگر در یک شرکت چند ملیتی کار می کنید، باید بدانید که با استعفای یک کارمند با ارزش برای شرکت، به همین سادگی موافقت نخواهد شد.

به دست آوردن برخی مشاغل در اروپا غالباً دشوار هستند؛ بخشی از آن، به دلیل وجود قوانین سختگیرانه در مورد انفصال از خدمت، در اتحادیه‌های کارگری می‌باشد. آگهی‌های استخدام باید ۱ تا ۳ ماه توسط وزارت کار یا اداره توسعه مهارت آن کشور منتشر شود. اگر متخصص مقیم همان کشور برای آن شغل پیدا نشد از اتباع خارجی برای اپلای دعوت شود. البته ثبت شرکت در اروپا هنوز راهکار قابل توجهی است ولی به حاشیه‌های آن نیز دقت کنید.

ویزای راه اندازی کسب و کار چیست؟

راز اصلی دستیابی به مجوز کسب و کار و راه اندازی یک بیزینس یا استارتاپ در یک کشور خارجی در “ایده” و “مهارت” نهفته است. اگر حرفه شما در زمینه های مورد نیاز مانند فناوری های کامپیوتر، بیوتکنولوژی، نانو، بلاکچین، بانکداری، مراقبت های بهداشتی، پزشکی، ایمنی و محیط زیست مورد نیاز باشد، شانس شما در اخذ مجوز بیشتر است. ده ها کشور وجود دارند که این حرفه ها را در لیست اولویت های شغلی خود دارند که اتحادیه اروپا در صدر آنهاست و روند کسب مجوز برای این راه اندازی یا توسعه این مشاغل سریعتر می شود. این فرایند ممکن است به طی فرایند اخذ اقامت با ثبت شرکت میسر شود. البته شما با ثبت شرکت در اروپا لزوما اجازه کار در سایر کشورهای اتحادیه اروپا یا شنگن را پیدا نمی کنید.

مهارت یا تخصص؟

در گذشته ای نه چندان دور ایالات متحده آمریکا، کانادا و استرالیا برای افرادی را که پیشینه های تخصصی STEM (علوم پایه، فناوری، مهندسی و ریاضی کاربردی) داشتند تسهیلات، درآمد و رفاه بیشتر فراهم می کردند ولی این فرایند مدتی است که رو به افول گذاشته است. امروزه افراد دارای مهارت های لازم در حرفه های مورد نیاز روند دریافت ویزای شغلی و تأیید مجوز کار را آسان تر طی می کنند.

البته به استثنای کشورهایی که ویزای سریع را برای مشاغل با تقاضای زیاد ارائه می دهند، روند درخواست مجوز کار برای مشاغل در اکثر کشورها، هنوز هم خسته کننده و وقت گیر است. بسته به سیستم اداری هر کشور و سفارت خانه های مختلف، کارایی نظام اداری و نیازهای فوری یک کشور، باید انتظار داشته باشید که این روند بین سه تا شش ماه و حتی در مواردی حدود یک سال به طول انجامد.

ویزای کاری برای فرنچایز چیست؟

یک راه دیگر برای دریافت ویزای قانونی در یک کشور، ایجاد شعبه یا فرنچایز در کشور مقصد و انتقال مستقیم از شرکت کارفرما در کشور خود به یک شعبه و یا شرکت فرعی در خارج از کشور است. از آنجا که شما توسط یک شرکت محلی در آن کشور، پول دریافت نمی کنید و به لحاظ فنی در آنجا استخدام نشده اید، تایید این ویزای انتقال معمولا سریع تر انجام می‌شود.

بدون تردید این راه تا حد زیادی به برنامه ریزی هوشمند و شبکه ی ارتباطات شما بستگی دارد. چرا که باید اطمینان حاصل شود:

•  آیا کسب و کار شما در کشور خودتان سابقه شفاف و موفقی دارد؟
•  آیا گردش مالی مناسب در شرکت ایرانی داشته اید؟
•  آیا شما می توانید دفتر مرکزی شرکت را در کشور مقصد راه اندازی کنید؟
•  آیا طرح کسب و کار (بیزینس پلن) روشنی دارید؟
•  آیا رزومه فردی و رزومه سازمانی شما در راستای برنامه پیشنهادی هست؟
•  آیا فعالیت شما در کشور مقصد برای بازار کار آنها منافعی دارد؟

برگزیت: فرصت یا تهدید؟

البته همه موارد مربوط به ویزای اقامت و مجوزهای کار با مؤلفه های سیاسی ارتباط دارد که هر از گاهی باعث افزایش و کاهش تقاضا می شود. به عنوان مثال با اعلام پیروزی بوریس جانسون در انتخابات اخیر انگلستان فرایند خروج انگلیس از اتحادیه اروپا تسریع شد که تاثیر آن بر بازار کار اروپا جدی است.

این اتفاقات اگرچه برای جویندگان فرصت شغلی چالش برانگیز است ولی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها می‌تواند فرصت تلقی شود. متخصصین و دارندگان مهارت و استارتاپ های حوزه برق، کامپیوتر، الکترونیک، مکانیک، شیمی، فیزیک، امنیت شبکه، بیوتکنولوژی، دندان پزشک، معدن، فیزیوتراپی و پرستاران در این میان شانس بالایی دارند. فهرست مشاغل مورد نیاز بین‌المللی در سال ۲۰۲۰ در ادامه همین مطلب آمده است.

از کجا شروع کنیم؟

یک رویکرد منطقی دنبال کردن یک مسیر شغلی با چشم انداز بین المللی است. در مورد انواع مدارک دانشگاهی و مشاغل با بیشترین تقاضا در کشورهایی که بیشتر به آن ها علاقه مندید، تحقیق کنید. به خاطر داشته باشید که بسیاری از مسیرهای شغلی، الزاما به یک حرفه ی موفق بین‌المللی ختم نمی شوند. به عنوان مثال یک پزشک، معلم و یا روانشناس خوب ممکن است چشم انداز شغلی زیادی در کشور خود داشته باشد، اما به دلیل اختلافات فرهنگی و شرایط خاص شغلی این حرفه ها، حتی اگر تقاضای بالایی هم داشته باشند، برای شما مناسب نباشند و آینده موفقی را برایتتان رقم نزنند.

حرفه هایی نظیر روانشناسی، منابع انسانی، مدیریت، کوچینگ، مشاوره خانواده و مراقبت های بهداشتی، علاوه بر سطح بالای مهارت زبان، به دانش فرهنگی و اجتماعی کشور و حتی شهر مقصد احتیاج دارند که بسیاری از خارجی ها فاقد آن هستند. بنابراین اگر به شغلی علاقه مند هستید که می تواند منجر به یک تجربه ی کاری در خارج از کشور شود، حال و هوای اجتماعی و محیط فرهنگی را که می خواهید در آن کار کنید، در نظر بگیرید.

نرخ بیکاری

در فرایندهای کاریابی بین‌المللی حتما به نرخ بیکاری (Unemployment Rate) کشور مقصد توجه کنید. مثلا اینکه استرالیا یا کانادا یا آمریکا مهاجر پذیر هستند نکته درستی است ولی خودشان هم درصد بیکاری زیادی دارند در حالی که این میزان در ارو\ا و آسیا متفاوت است. مثلا سوئیس و آلمان و اتریش هر سه میزان بیکاری کمتر از چهار درصد را تجربه میکنند که حدود نصف کانادا و یک چهارم ایران است.

لذا پیدا کردن کار در این کشور ها آسان تر از سایر کشورهاست چراکه تعداد بیکاران آنها کمتر است و حتی در شرایط  بعد از برگزیت بحران نیروی کار نیز دارند. لذا در پاسخ به این سوال که بهترین کشور برای کار کردن کجاست؟ پاسخ این است: به سراغ کشورهایی بروید که نرخ بیکاری پایین و حقوق بالاست.

زبان: خوب، بد، زشت!

در مورد زبان خارجی هم اگر انگلیسی میدانید تقریبا از هر زبان دیگری بی نیاز هستید. من هم میدانم که حدود سه میلیارد از هشت میلیارد ساکن کره زمین به چینی یا هندی صحبت می کنند ولی به هر حال زبان انگلیسی، زبان غالب و حاکم کاری، فناوری و امور مالی امروز در جهان است و شما در صورت دانستن شانس یافتن کار در تمام دنیا را دارید ولی اگر انگلیسی را لااقل در حد “آی ام ا بوک” ندانید، شانس شما در کاریابی بین المللی در حد صفر یا چیزی نزدیک به صفر است.

با دانستن یک انگلیسی متوسط (مثلا حدود پنج در جنرال آیلتس) با مشکل جدی در کار مواجه نخواهید شد، حتی اگر بیزینسی در شانگهای راه اندازی کنید. البته من در مورد استثناها صحبت نمیکنم، بنابراین اگر به عنوان یک مروج کشاورزی و یا امدادگر در حاشیه “اولان باتور” در مغولستان کار پیدا کردید، حتما به فکر یادگیری “زبان مغولی” باشید!

از کدام کشور شروع کنیم؟

اگر یک حرفه ی بین المللی هدف شماست، متناسب با استعداد ، علایق و توانایی های متقابل فرهنگی و زمینه ی تخصص خود برنامه ریزی کنید و شغلی که تقاضای زیادی در خارج از کشور داشته باشد را انتخاب کنید. داشتن آشنایی با یک سازمان، قبل از ارسال رزومه و درخواست شغلی از اهمیت بالایی برخوردار است.

یک راه عالی برای به دست آوردن کار در شرکت یا موسسه ای که مورد علاقه شماست، این است که در آنجا به عنوان یک کارآموز مشغول شوید. این کار، به شما این فرصت را می دهد تا در مورد فرهنگ و ادبیات تخصصی شرکت و موسسه هدف اطلاعاتی کسب کنید و حتی ممکن است شما به تدریج بتوانید پای خود را در شرکت مورد علاقه تان باز کنید.

خود را برای رقابت آماده کنید

آنچه برای دریافت یک پیشنهاد شغلی از یک شرکت خارجی مهم است، توانایی شما در نشان دادن این مطلب است که شما در یک رقابت سالم با سایر متقاضیان خارجی و یا داخلی، بهتر عمل می کنید. رسیدن به این نقطه، به برنامه ریزی و اخذ مشاوره های دقیق و کارآمد نیاز دارد. به بررسی فرصت‌های شغلی در خارج از کشور برای تشخیص گرایش‌ها ادامه دهید. در مورد تجربه ی کار و مهارت های خاصی که به شما کمک می کنند تا سریعتر به کار در خارج از کشور برسید، اطلاعات کسب کنید.

شرکت های خدمات ویزا

چند سالی است که دریافت ویزای بسیاری از کشورها توسط شرکت ها خدمات ویزا نظیر VFS انجام می شود. بهترین مرجع برای اطلاع از زمان و مدارک لازم برای اخذ ویزای کشور مقصد مراجعه به وب سایت و تماس با این شرکت هاست. ضمن اینکه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری و مدنی از دیگر مدارک لازم برای ویزای کار در اغلب کشورهای جهان می باشد.

استثنائاتی هم در این ضابطه وجود دارد که اغلب دولت ها می خواهند که متقاضیان خارجی، برای درخواست مجوز کار در کنسولگری و یا سفارت مربوطه در کشور خود درخواست دهند که این عمدتاً به این دلیل است که مسئولیت کنترل جابجایی افراد بر عهده ی وزارت امور خارجه کشورهای مبدا و مقصد گذاشته می شود. دولت‌ها، عموما می‌خواهند کسانی که به دنبال کار می‌گردند، فرآیند درخواست را با پیروی از رویه‌های صحیح در سفارت ها طی کنند.

مشاوره، هزینه نیست

به جای تلف کردن وقت، بودجه مشاوره خود را افزایش دهید، با شرایط کاری کشورهای مقصد آشنا شوید و با افراد با تجربه های متنوع ارتباط برقرار کنید. دقت کنید افرادی که سالها است در یک شغل یا یک موسسه یا یک کشور کار می کنند لزوما مشاورین مناسبی برای شروع این صفر نیستند. یک پزشک با سابقه بیست سال کار در یک بیمارستان یا حتی یک دانشگاه در آلمان لزوما مشاور خوبی برای یک دانش آموخته عصر هوش مصنوعی و گوگل و یوتیوب و اینترنت اشیا نیست که به عنوان یک مرجع حرفه ای برای کار در هزاره سوم استفاده کنید.

شرکت های خدمات اقامت و مهاجرت

قدم مهم دیگر، تحقیق در مورد شرکت هایی است که خدمات اقامت و مهاجرت شغلی ارائه می دهند. تبلیغات شغلی بین‌المللی بسیاری در اینترنت موجود است و هر چه بیشتر آن ها را بررسی کنید، بهتر می توانید تصمیم بگیرید. نیازی هست که تاکید کنم یک رزومه بین‌المللی درست و حسابی داشته باشید؟ هرچه سطح تحصیلات، مهارت، تجربه و زبانی شما قابل رقابت باشد، شانس شما برای اخذ ویزای کاری و استخدام در یک فرصت شغلی بین المللی در بازار کار رقابتی و شلوغ جهانی بالاتر می رود.

ضمن اینکه برخی کشورها به منظور رفع مشکل کاریابی یا خرید و فروش غیر قانونی مجوز یا قرارداد کار، ویزای جستجوی کار (Job Seeker) صادر میکنند که اگر شما دعوتنامه کاری نداشته باشید میتوانید به کشور مربوطه بروید شش ماه فرصت دارید تا با کمک شرکت‌ها و موسسات کاریابی شغل مناسب خود را پیدا کنید و سپس در همان کشور ویزای کار بلند مدت دریافت می‌کنید.

فهرست مشاغل مورد نیاز بین‌المللی

معمولا فهرست مشاغل مورد نیاز کشورهای مختلف به صورت سالیانه اعلام می‌شوند اگرچه انتشار فهرست در یک کشور به معنای آن نیست که به سایر حرفه‌ها نیاز ندارند اما میتوان استنباط کرد که نیاز به این مشاغل بالاتر از سایرین است.

1. مهندسی فناوری اطلاعات (IT) و کامپیوتر (نرم افزار، سخت افزار، شبکه، امنیت).
2. مهندسی صنایع (برق، مکانیک، خودرو، الکترونیک، روباتیک، قدرت، مخابرات، مکاترونیک، اتوماسیون).
3. مهندسی ساختمان (معماری، عمران، تاسیسات، سازه، کابینت سازی، طراحی داخلی).
4. مهندسی پزشکی (تجهیزات، ژنتیک، لیزر، آکوپانکچر).
5. مهندسی معدن (زمین شناسی، حفاری، استخراج، بازسازی محیط).
6. مهندسی زیستی (بیوتکنولوژی، ژنتیک، ایمنی زیستی).
7. مهندسی شیمی (آلی، مواد نوترکیب، دارویی، بهداشتی و آرایشی).
8. مهندسی محیط زیست (ساخت و نگهداری تصفیه‌خانه پساب صنعتی، طراحی پارک و فضای سبز، فناوری‌های سبز، HSE).
9. مهندسی نفت (استخراج نفت، اکتشاف نفت و گاز، پتروشیمی، پالایشگاه، تصفیه گاز، نگهداری خط لوله، برج خنک‌کننده).
10. پزشکی (پزشکی عمومی و خانواده، پرستاری، مامایی، رادیولوژی MRI، آزمایشگاه تشخیص طبی).
11. مدیریت و خدمات اجرایی (مدیر اجرایی، مدیر پروژه، مدیر مالی، بیمه، مالیات، بانکداری، کوچینگ، مدرس مهارت‌های نرم، گردشگری، آشپزی حرفه‌ ای، بازرگانی و بازاریابی).
12. هوانوردی (خلبان مسافربری، خلبان هلیکوپتر، تعمیر و نگهداری هواپیماهای کوچک، خلبان پهپاد UAV).

اما  به نظر میرسد برخی از کشورها برای رفع این چالش یا فشار مالی تدبیرهایی اتخاذ کرده اند. مهاجرین و پناهجویان اکنون مصداق شعر شیخ اجل سعدی شیرازی است:

تو نیکویی کن و در دجله انداز – که ایزد در بیابانت دهد باز

که پیش از ما چو تو بسیار بودند- که نیک‌اندیش و بدکردار بودند

بدی کردند و نیکی با تن خویش- تو نیکوکار باش و بد میندیش

مهاجران و پناهندگان: مشکل یا راه حل؟

بسیاری از کشورهای توسعه یافته مرزهای خود را بر روی پناهجویان گشودند و با ژست های انسان دوستانه با آنان عکس یادگای  هم انداختند. حتی  اغلب آنها را آموزش رایگان دادند  تا زبان و استاندارهای شغلی آنها را فراگرفتند. اکنون این کشورها با نعمت سرمایه  انسانی ارزشمندی روبرو هستند که از آسمان باریدند.

درمیان پناهجویان بسیاری متخصص، تکنسین، محقق و حتی کارگر ماهر یا ساده با فیزیک بدنی خوب هستند.  کشورهای آنها طی دو سه دهه هزینه های رشد و بهداشت و تحصیل و مهارت آموزی آنها را پرداخته اند. خودشان هم بسیاری از مشکلات زندگی و کاری و تحصیلی را پشت سر گذاشتند. برخی نیز مصائبی را در جنگ و ناآرامی های سیاسی، اجتماعی یا سیاسی پشت سر گذاشته اند. دشواری هایی که حتی  تخیل آن هم برای  بسیاری از ما دردآور است. طبیعی است که اغلب با حقوق ناچیز  برای تامین یا تحصیل خانواده حاضرند مشغول به کار شوند.

مهاجرت با جاب آفر یا کارآفرینی یا …؟

در این میان افرادی  هم با سرمایه تخصصی یا مالی مهاجرت میکنند.  شاید اوضاع این افراد بهتر از پناهجویان باشد. آنها به مرور زمان برای خود اعتبار یا کسب و کاری رقم  میکنند.  این گروه زودتر و محترمانه تر ولی گرانتر از پناهجویان از دوره بحران میکنند. اما همین گروه هم باید تلاش بیشتری برای سازگاری با شرایط  کشور مقصد  داشته باشند.

سخن پایانی

حقایق موجود را پنهان نکنید. پیدا کردن کار مناسب یا راه اندازی یک استارتاپ در کشور خودتان سخت است. نباید فکر کنید در اروپا و امریکا برای ما فرش قرمز پهن می کنند. دورهم آوردن یک تیم با انگیزه همیشه یک چالش است. تغییرات نرخ برابری ارز و بالا رفتن قیمت دلار و یورو را در بازه زمانی بلند مدت تحلیل کنید تا تصمیمات ناگهانی و هیجانی نگیرید. مراقب طعمه های “درآمد و رفاه بیشتر” یا “ویزای کار تضمینی” یا “مهاجرت سریع” یا “اقامت شنگن تضمینی” باشید. چیزی به نام “بهترین کشور برای اقامت” وجود ندارد.

توصیه میکنم به یک وب سایت، وکیل یا مشاور برای ورود به عرصه حرفه ای بین المللی اکتفا نکنید. برنامه ریزی، جستجو و ارتباط برقرار کنید. برخی از مؤسسات معتبر، چالش های دریافت ویزای کار در خارج از کشور را با شما در میان می گذارند. برخی ممکن است برنامه های جایگزین نظیر مهاجرت یا اخذ پذیرش تحصیلی را پیشنهاد کنند که شاید برای شما گزینه مناسبی نباشد. با همه این چالش ها، اخذ ویزای کار و چند سال مراوده کاری و تجربه کسب و کار و زندگی در خارج از کشور، بسیار هیجان انگیز و آموزنده است.